Dozór techniczny - co to jest?
Dozór techniczny stanowi zespół czynności i działań, które mają na celu zapewnienie bezpiecznej a także wydajnej eksploatacji urządzeń oraz maszyn. Urządzenia dozoru technicznego podlegają kontroli począwszy od samego etapu zaprojektowania, przez cały okres ich użytkowania.
Kto odpowiada za sprawowanie dozoru technicznego?
Instytucją odpowiedzialną za sprawowanie dozoru technicznego jest państwowy Urząd Dozoru Technicznego. Zakres jego działań określany jest na podstawie ustawy z dnia 21. grudnia 2000 roku o dozorze technicznym. Wśród nich wyróżnia się m.in:
- przeprowadzanie badań kontrolnych urządzeń dozoru technicznego;
- dozór nad naprawami oraz modernizacją wyżej wymienionych urządzeń;
- przeprowadzanie egzaminów potwierdzających kwalifikacje osób, mających na co dzień do czynienia z obsługą urządzeń dozoru technicznego;
- przeprowadzanie kursów i szkoleń;
- wprowadzanie i uzgadnianie nowych programów szkoleniowych.
Urząd Dozoru Technicznego został powołany do życia już w 1950 roku i posiadał wówczas zaledwie 3 oddziały stacjonarne: w Warszawie, Katowicach oraz w Poznaniu. Obecnie główna siedziba UDT mieści się w Warszawie, liczba terenowych oddziałów jednak wzrosła do 10.
Do głównych celów strategicznych Urzędu Dozoru Technicznego należą:
- zapewnienie bezpieczeństwa w miejscach pracy, w których wykorzystywane są urządzenia podlegające pod dozór techniczny;
- stały rozwój organizacji inżynierskiej;
- usprawnienie logistyki usług;
- efektywne zarządzanie kapitałem ludzkim - poprzez prowadzenie szkoleń oraz kursów.
Jakie urządzenia podlegają dozorowi technicznemu?
Urządzenia podlegające dozorowi technicznemu zostały wyszczególnione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7. grudnia 2012 roku w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu. Do wyszczególnionych urządzeń zalicza się:
- urządzenia bezciśnieniowe;
- urządzenia ciśnieniowe;
- urządzenia do odzyskiwania par paliwa;
- a także urządzenia transportu bliskiego.
Wspomniane rozporządzenie określa warunki techniczne dozoru technicznego, w tym m.in. zasady bezpieczeństwa obowiązujące przy projektowaniu, produkcji, naprawie oraz ewentualnej modernizacji urządzeń ujętych w wymienionym przepisie.
Urządzenia te zostały wyznaczone na podstawie ich ogólnego przeznaczenia oraz istniejącego ryzyka (np. w przypadku nieprawidłowego wykorzystywania) stworzenia zagrożenia dla zdrowia czy życia ludzkiego.
Czym są urządzenia transportu bliskiego?
Urządzenia transportu bliskiego stanowią jedną z kategorii urządzeń podlegających dozorowi technicznemu. Przyjrzyjmy się zatem bliżej, temu jakie typy sprzętów możemy wyróżnić w ramach tej grupy:
- dźwigi budowlane;
- dźwigi towarowe;
- podesty i mechanizmy służące do przemieszczania osób niepełnosprawnych;
- ruchome podesty jezdne (np. tego typu jak tutaj) a także wiszące;
- dźwignice i dźwigniki;
- suwnice;
- wciągarki i wyciągarki;
- żurawie;
- wyciągi towarowe;
- układnice magazynowe;
- ruchome schody i chodniki;
- wózki jezdniowe podnośnikowe - czyli innymi słowy popularne wózki widłowe.
Jak wygląda dozór techniczny w przypadku wózka widłowego?
Przede wszystkim, na wstępie należy zaznaczyć, iż wszystkie wózki jezdniowe podnośnikowe podlegają pod dozór techniczny:
- wózki widłowe o napędzie spalinowym (np. dostępne tutaj);
- wózki widłowe o napędzie elektrycznym (tego typu jak tutaj);
- a także wózki widłowe o napędzie gazowym.
Na co dzień pojazdy te wykonują odpowiedzialne zadania z zakresu transportu bliskiego i magazynowego, związane z załadunkiem, rozładunkiem a także przewożeniem ciężkich ładunków. Ich prawidłowy stan techniczny jest bardzo ważny i stanowi gwarancję bezpieczeństwa zarówno pracowników, jak i samych transportowanych ładunków.
Pierwszą czynnością, jaką należy zrobić po zakupie wózka jezdniowego jest zarejestrowanie go w najbliższym lokalnym Urzędzie Dozoru Technicznego. W tym celu, w najbliższym oddziale należy złożyć pisemny wniosek o rejestrację, który musi zawierać:
- dwa komplety dokumentacji rejestracyjnej;
- instrukcję obsługi pojazdu;
- certyfikat pochodzenia;
- dokumentację techniczno ruchową wózka;
a dodatkowo, wyłącznie w przypadku zakupu używanego wózka jezdniowego, także:
- kserokopię ostatniego protokołu;
- kserokopię decyzji o dopuszczeniu do rejestracji.
W przypadku nowych pojazdów, złożenie wniosku do UDT uruchamia czynności rejestracyjne. Jeśli wózek był już wcześniej zarejestrowany, konieczne będzie wykonanie badania odbiorczego, potwierdzające, iż stan techniczny wózka widłowego pozwala na jego dalszą bezpieczną eksploatację.
Dozór techniczny określa także dokumenty, jakie powinien posiadać każdy właściciel wózka widłowego, a które podlegają kontroli inspektorów UDT w trakcie okresowo przeprowadzanej kontroli. Należą do nich:
- oryginalna instrukcja obsługi (zawierająca m.in. adres importera i serwisu);
- opis techniczny;
- rysunek zestawieniowy;
- schematy układów.
Ponadto wymaga się, aby każdy wózek jezdniowy był wyposażony w książkę eksploatacji pojazdu oraz dziennik konserwacji wózka widłowego.
Kolejnym z zadań UDT jest bezpośrednie sprawowanie dozoru technicznego i kontroli nad zarejestrowanymi wózkami jezdniowymi. W tym celu inspektorzy zobowiązani są do przeprowadzania okresowych (a także w razie potrzeby - kontrolnych czy doraźnych) badań. Tego typu badanie odbywa się w obecności: właściciela pojazdu (lub upoważnionego przedstawiciela) oraz konserwatora i operatora wózka jezdniowego.
Podczas badania sprawdzane są m.in:
- uprawnienia i kwalifikacje zarówno operatora, jak i konserwatora;
- stan techniczny pojazdu;
- odpowiednie zabezpieczenia i znaki ostrzegawcze;
- wpisy w księdze rewizyjnej i dzienniku konserwacji wózka;
- protokoły pomiarów elektrycznych;
- poprawność funkcjonowania sprzętu.
Dozór techniczny a wózki widłowe - podsumowanie
Dozór techniczny jest ważnym zagadnieniem w kontekście wózków widłowych. Przepisy prawne warunkują zasady prawidłowego użytkowania pojazdów, które podlegają także regularnym kontrolom. Wszystko to ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa podczas eksploatacji urządzeń oraz zachowanie wysokiej wydajności sprzętu.